Lực lượng lao động chính trên toàn cầu hiện nay đang thuộc về thế hệ Gen Y (Thế hệ Y hoặc Millennials, chỉ những người sinh ra trong khoảng thời gian 1977-1994). Những người này, tạo nên 1/3 tổng số lực lượng lao động toàn cầu vào năm 2020, đang bắt đầu gia nhập vào tuổi “người già”. Sự chuyển đổi từ thế hệ Y sang thế hệ Z thường được gọi là iGen (Thế hệ iGeneration) do đặc tính kết nối Internet của nhóm người tiêu dùng này trong độ tuổi hai mươi. Nhiều nhà phân tích cho rằng đặc điểm kết nối của iGen đã thúc đẩy sự phát triển của thương mại điện tử, tuy nhiên, trải nghiệm mua sắm của họ có lẽ sẽ khác biệt so với thế hệ thương mại điện tử hiện nay.
Thế hệ Z, hay còn gọi là iGen, đang tiên phong trong nhiều lĩnh vực khác nhau
Với khoảng 2,6 tỉ người sinh ra từ năm 1995 đến 2014, trong đó có nhóm lớn vừa tốt nghiệp đại học và nhóm nhỏ vừa chuẩn bị bước vào mẫu giáo, thế hệ Z đang tạo nên một làn sóng mạnh mẽ hơn bất kỳ thế hệ nào trước đó. Thực tế, thế hệ Y đã chứng kiến sự ra đời và phát triển nhanh chóng của các mạng xã hội như Facebook, Twitter, YouTube, Vine và Instagram. Mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu của cuộc sống hàng ngày, góp phần vào việc giao tiếp, làm việc, giải trí và mua sắm. Thế hệ iGen là thế hệ tiếp theo của thế hệ Y, thừa hưởng và tiếp tục phát triển trên cơ sở của các công nghệ truyền thông xã hội đó và chịu ảnh hưởng sâu sắc từ thế giới mạng xã hội.
Tương tự như thế hệ Y, thế hệ Z cũng được biết đến với tính sáng tạo. Sức mạnh của sự kế thừa sáng tạo đang nâng cao năng lực tiên tiến của nhóm người này, vượt trội hơn so với các thế hệ trước, và vì vậy, việc họ gia nhập xã hội cũng đồng nghĩa với việc một làn sóng đột phá đang lan rộng qua nhiều lĩnh vực với ứng dụng công nghệ thông tin.
Bước đột phá trong công nghệ và giáo dục
Gần đây, các phương tiện truyền thông đã đề cập đến sự bùng nổ nhanh chóng của Snapchat, một mạng xã hội chuyên về chia sẻ hình ảnh tức thì, cũng như sự thịnh hành của Instagram, một nền tảng chia sẻ hình ảnh khác. Đúng là giới trẻ hoặc thế hệ iGen đang tạo ra cú bật này khi họ hàng ngày chuyển từ Facebook sang Snapchat để chia sẻ, và truy cập Instagram để tìm kiếm những sản phẩm mới và thời trang. Snapchat chủ yếu tập trung vào việc chia sẻ tin tức ngay lập tức, hình ảnh tự phai nhạt, nghĩa là nội dung sẽ biến mất ngay sau khi người xem đã nhìn thấy.
Thế hệ iGen đang phát triển triết lý chia sẻ này thành một trào lưu cá nhân, số lượng người sử dụng Snapchat trong độ tuổi từ 13-17 đang tăng lên với tốc độ nhanh chóng, họ đã bỏ quên việc chia sẻ thông tin bằng văn bản hoặc hình ảnh trên Facebook, điều mà thế hệ Y thường làm, để tham gia vào triết lý chia sẻ ‘khoảnh khắc’ của riêng mình.
Một cuộc thống kê khác có thể làm chau mày các nhà nghiên cứu, theo đó 42% số người trong độ tuổi (teen) cho rằng mình chịu ảnh hưởng trực tiếp của thiếu niên truyền thông đại chúng khi đưa ra những điều cảm nhận về chính mình. Điều này tạo nên mối lo ngại nơi những người làm trong lĩnh vực giáo dục, như Tiến sĩ Pamela Rutledge, Giám đốc trung tâm nghiên cứu tâm lý truyền thông Media Psychology Center (Mỹ). Bà cho rằng thế hệ Z đang có khuynh hướng ‘tự giáo dục’ bản thân thông qua sự ảnh hưởng của mạng xã hội thay vì chấp nhận một nền giáo dục chính quy.
Victor Pineiro, Phó chủ tịch phụ trách truyền thông xã hội tại Big Spaceship, phát biểu trên CBS News rằng: “Thế hệ Z đang trưởng thành với các yếu tố ảnh hưởng, những nhân vật mà họ ngưỡng mộ trên Snapchat, YouTube, Vine hay Instagram, và sau đó họ bắt đầu tự nhận thức mình như là những nhân vật đó, bất kể tích cực hay tiêu cực. Bức tường giữa người gây ảnh hưởng và người bị ảnh hưởng đã bị phá vỡ”.
Hiểu về iGen không phải là việc đơn giản, vì không còn là các luận điểm hay suy luận, mà phải thông qua các cuộc khảo sát từ nhiều góc độ, văn hóa và địa lý khác nhau. Nhiều người đã nghĩ rằng với chiếc điện thoại của họ, họ sẽ luôn thực hiện các giao dịch, quan hệ hoặc mua sắm trực tuyến, nhưng các cuộc khảo sát không cho thấy những kết quả đơn giản như vậy.
Chuyển từ lớp trẻ sang các mạng chia sẻ hình ảnh như Instagram, Snapchat hay Periscope đang mở ra một làn sóng đột phá về công nghệ. Instagram đã được Facebook mua lại và vẫn hoạt động độc lập, với tốc độ tăng trưởng vượt trội so với công ty mẹ. Trong khi đó, hơn ba năm trước, Snapchat từ chối thương vụ sáp nhập trị giá 3 tỷ đô la Mỹ của Facebook, và ngày nay, đã rõ ràng rằng đó là một quyết định thông minh khi nguồn thu từ quảng cáo cũng sẽ chuyển dịch sang đó trong tương lai gần, có thể cạnh tranh với Facebook hoặc Google.
Thế hệ Z đang đối mặt với những thách thức
Kết quả khảo sát của công ty nghiên cứu thị trường Kantar Millward Brown cho thấy một cái nhìn sắc nét về iGen, bao gồm cả lớp trẻ ở Việt Nam, Philippines, Indonesia và Thái Lan. Lớp người trẻ này lớn lên trong thời đại công nghệ từ giữa những năm 1990, là thế hệ sành điệu với công nghệ nhất hiện nay. Mặc dù trang – thiết bị công nghệ không có gì đặc biệt, nhưng iGen sử dụng chúng theo cách khác so với các thế hệ trước.
Thực tế, thế hệ Z ưa thích truyền thông qua hình ảnh, sử dụng nhiều mạng xã hội cùng một lúc để kết nối. Nhóm người trẻ này ít xem ti vi, nghe radio hoặc đọc báo in hơn so với các thế hệ trước: chỉ có 52% xem ti vi hơn một giờ mỗi ngày so với 77% ở độ tuổi 20-34. Đặc biệt, nhóm người tiêu dùng mới này rất không thích bị quảng cáo tấn công và muốn các thương hiệu tôn trọng không gian trực tuyến của họ. Theo khảo sát, 22% thành viên thế hệ Z ở Việt Nam phản ứng tiêu cực với quảng cáo pop-up, tức là các cửa sổ tự động nhảy vào trang web tin tức mặc dù họ không nhấp chuột vào nó.
Điều đáng chú ý là nhiều mẩu quảng cáo có thể thậm chí không được lớp người trẻ thế hệ Z này xem. Theo báo cáo nói trên, phần mềm chặn quảng cáo xuất hiện trên 23% máy tính để bàn và 18% thiết bị di động. Kamal Oberoi, giám đốc về giải pháp trực tuyến và truyền thông của Kantar Millward Brown, giải thích: “Rõ ràng thế hệ Z không phải là những người hâm mộ nội dung quảng cáo trong tình trạng hiện tại.” Lớp trẻ không thích các thương hiệu chiếm lấy không gian của họ, cũng như không thích những mẩu quảng cáo không kết nối với nhu cầu và mong muốn của họ.
Cơ hội lớn nhất cho các nhà tiếp thị là liên kết thế hệ này với các mẩu quảng cáo có khả năng kêu gọi họ tham gia: 58% số người tiêu dùng thuộc thế hệ Z tích cực với các mẩu quảng cáo hài hước, 51% ưu tiên cho những câu chuyện hấp dẫn, 50% cho âm nhạc hay, và chỉ có 22% quan tâm đến người nổi tiếng.
Giới trẻ hiện nay rất coi trọng tính riêng tư, ưa thích hình ảnh nhanh chóng và tôn trọng sự sáng tạo. Tính riêng tư là điều quan trọng nhất với lớp trẻ, và đó cũng là lý do họ ưa thích những hình ảnh hoặc video tự xóa trên Snapchat. Thực tế, thu hút sự chú ý của thế hệ Z là một thách thức. Thời gian chú ý của họ cho mỗi nội dung (hoặc hình ảnh) không kéo dài hơn 8 giây. Khác với thế hệ Thiên Niên Kỷ, họ thích hình ảnh hoặc biểu tượng (emoji) hơn là văn bản.
Do đó, nội dung được biểu diễn bằng hình ảnh và được chia nhỏ là cách tiếp cận phù hợp để thu hút sự chú ý của họ. Sáng tạo, chính sự sáng tạo là niềm khao khát của iGen, vì thế trong khi thế hệ trước thích chia sẻ nội dung, thì thế hệ Z thích tự sáng tạo nội dung. Họ khám phá bản sắc và thử định nghĩa chính mình qua nội dung mà họ tạo ra. Qua đó, họ có thể chia sẻ câu chuyện của mình, học hỏi và xây dựng cộng đồng.
Sự đột phá của iGen trong thị trường bán lẻ
Rõ ràng là thế giới đang chuẩn bị đón nhận lớp người trẻ này, và các nhà bán lẻ cần chú ý đến suy nghĩ và hành vi mua sắm của họ. Một xu hướng chung đối với thế hệ Z trên toàn cầu là họ gắn liền cuộc sống với Internet và điện thoại di động, và họ truy cập Internet bằng thiết bị họ mang theo. Nhiều người cho rằng điều này sẽ thúc đẩy iGen tham gia mạnh mẽ vào thương mại điện tử, nhưng các nghiên cứu gần đây lại cho thấy mặc dù điện thoại thông minh cung cấp đầy đủ thông tin mua sắm, thì họ vẫn ưa chuộng việc mua sắm trực tiếp tại cửa hàng.
Bà Marriman giải thích rằng các bạn trẻ không chỉ đến cửa hàng để mua hàng vì họ có thể làm điều đó bất cứ lúc nào và ở bất cứ đâu qua mạng, họ đến đó để giải quyết các vấn đề thực tế mà mua sắm trực tuyến không thể đảm bảo, như việc đảm bảo kích cỡ của bộ áo phù hợp.
iGen đang thay đổi thói quen mua sắm và điều này đòi hỏi các doanh nghiệp thương mại điện tử phải thiết lập các cửa hàng truyền thống hỗ trợ giao dịch trực tuyến, và ngược lại các hệ thống bán lẻ phải triển khai hệ thống đa kênh. Tác động của thế hệ iGen, ngay bây giờ và trong những năm tiếp theo, sẽ rất lớn.
“58% iGen đến cửa hàng vì muốn trực tiếp nhìn và cảm nhận món hàng, 50% nói rằng họ đến đó mua để tránh phí vận chuyển, 43% cho rằng họ đến đó để mua nhanh hơn thay vì phải chờ đợi giao hàng trực tuyến”
Nguồn: Thời báo kinh tế Sài Gòn
