Mỗi người có một cách hiểu riêng về đam mê mà họ theo đuổi. Trên con đường tự khám phá, việc nhận ra mong muốn của bản thân và đấu tranh với những thách thức là điều rất quan trọng. Tuy nhiên, đối mặt với sự đa dạng của các lựa chọn, người trẻ thường dễ lạc lối và bỏ cuộc. Vậy làm thế nào để tìm ra đam mê của mình? Hãy cùng tìm hiểu một số bí quyết cho câu hỏi này nhé!
Quy tắc quan trọng nhất: Đam mê bắt nguồn từ thành công
Tất cả cảm xúc của con người đều có lý do của chúng. Chúng ta cảm thấy đói để tránh đói, cảm thấy no để dạ dày không bị nổ. Tương tự, đam mê giúp chúng ta tập trung năng lượng vào những công việc cần làm nhất và mang lại nhiều lợi ích nhất.
Một ví dụ đơn giản là khi bạn tham gia lớp nhảy. Bạn cảm thấy hoàn toàn tự tin và thấy mình tiến bộ nhanh hơn người khác. Đó chính là niềm đam mê bùng cháy trong bạn.
Niềm đam mê ấy sẽ thúc đẩy bạn tham gia lớp học thêm nhiều lần, cải thiện kỹ năng và phát huy điểm mạnh của bản thân.
Sự nhụt chí là kẻ thù lớn nhất của đam mê. Nếu luôn đối diện với nó, bạn sẽ không bao giờ cảm thấy đam mê. Nhưng nếu luôn tránh né, khả năng cao bạn sẽ không bao giờ vượt qua được nó.
Có vẻ ngược đời, nhưng phần lớn chúng ta phát hiện ra đam mê sau thành công. Chúng ta cảm thấy có năng lực trước, rồi mới bắt đầu đam mê. Đó mới là cách đúng về nguồn gốc của đam mê.
Nguyên tắc thứ hai: Thời thơ ấu – Nơi nảy nở đam mê và tàn lụi
Theo lý thuyết từ những quyển sách, thời thơ ấu là thời điểm tốt nhất để thử nghiệm mọi thứ, thử nghiệm nhiều hơn để khám phá tài năng của bản thân.
Tuy nhiên, cách mà thế giới này dạy dỗ trẻ con không cung cấp cho họ cơ hội đó.
Ví dụ: Nhà trường cho chúng ta khoảng 20 môn học, rồi so sánh, xếp hạng ta với hàng trăm hàng nghìn đứa trẻ khác. Cách đó không “nuột” cho lắm. Về bản chất, đa số trẻ em có khả năng học hỏi ở quanh mức trung bình.
Học một cách tiến bộ không thực sự liên quan đến đam mê, con người cần phải nhận ra sự đặc biệt của bản thân để cảm nhận được đam mê. Sự cải thiện trong giáo dục chỉ đơn giản là giúp bạn vượt qua mức trung bình thôi.
Nếu đam mê được coi như một nghệ thuật, thì điều gì sẽ xảy ra? Đương nhiên sẽ gặp phải những trở ngại, bởi vì so với các ngành nghề khác, nghệ thuật thực sự làm khác biệt.
Có lẽ bố mẹ của bạn sẽ nói: “Kiếm sống bằng nghề hát/vẽ thực sự rất khó khăn con ạ! Thằng anh em của mày học kỹ thuật và đang kiếm sống rất ổn định đấy, tại sao mày không làm như vậy?“. Thường thì ta từ bỏ đam mê và để nó phai mờ dần.
Trong hàng tỷ người, không phải ai cũng có thể trở thành người xuất sắc trong các môn học trên bảng. Sau khi hoàn thành các cấp học cơ bản, tốt nghiệp đại học, rời khỏi trường và phải đối diện với những trở ngại trong cuộc sống, chúng ta mới dần nhận ra đam mê thực sự của mình là gì.
Nguyên tắc thứ ba: Có thể tạo ra đam mê
Bạn cần nhớ rằng, những người thành công nhất trong cuộc sống hiếm khi có niềm đam mê dễ dàng như cách bạn chọn sách từ trên kệ.
Thực tế, nhiều trong số những người thành công nhất trên thế giới đã từ bỏ việc học. Không phải vì họ học kém – mà vì họ phát hiện ra các lĩnh vực khác mà họ có kỹ năng tốt hơn nhưng không được giảng dạy trong trường học.
Họ đã tạo ra niềm đam mê cho bản thân.
Chỉ một số ít người nổi bật trong các lĩnh vực mà họ học từ khi còn nhỏ. Nếu bạn muốn đứng đầu trong ‘thị trường chính thống’ đó, thì cơ bản, bạn phải cạnh tranh với tất cả những người đã và đang học. Sự cạnh tranh quá nhiều, rất khó để vượt qua họ.
Nhưng nếu nhìn ra bên ngoài cơn sóng đang tranh cãi đó, ta sẽ thấy ít cạnh tranh và nhiều lựa chọn hơn. Đây là cách ta tìm thấy đam mê:
Phương pháp 1: Sáng tạo cái mới
Khi tạo ra một cái gì đó mới, tức là ta đang khám phá ra cái gì đó để đam mê.
Ta có thể thiết kế một loại ghế ngồi mới lạ, sáng tác truyện siêu anh hùng, hoặc mở một tài khoản mạng xã hội để kiểm chứng thông tin trên mạng chẳng hạn.
Những điều mới tương đối hiếm (tương đối thôi nhé) thường bị phản đối. Bằng cách tạo ra cái mới, ta đã nâng cao khả năng trở thành người đặc biệt hơn.
Bây giờ, điều quan trọng là phải lưu ý: nếu chọn con đường này, đừng vi phạm Quy tắc thứ nhất: Đam mê đến từ thành công. Vì vậy, nếu tài khoản mạng xã hội kể trên sau một năm chỉ có 5 người theo dõi, có lẽ ta sẽ không đam mê nó lắm. Nhưng nếu có 5 triệu người xem, ta đã bỏ việc từ lâu rồi. Ta phải tìm thấy thành công để nạp nhiên liệu cho đam mê của mình.
Ít nhất thì ta cũng đã cải thiện đáng kể cơ hội của mình, bởi vì sự cạnh tranh của ta là rất ít. Trên trái đất này chỉ có một “nhóm” người dám thử cái mới. Ta có thể thuộc về số ít đó, dám bắt đầu là được.
Ta thấy rõ mô hình này từ những nhân vật lịch sử vĩ đại. Một học sinh tên Mark không hề dự định trở thành lập trình viên vĩ đại nhất thế giới. Tuy nhiên, anh bắt đầu xây dựng các trang web hấp dẫn, và nhận ra rằng mình đặc biệt giỏi môn này vì những lập trình viên giỏi hơn hiếm khi dám thử. Thử nghiệm nhỏ của anh đã trở thành Facebook như vậy đấy.
Bước 2: Lãnh đạo một trào lưu mới
Một lĩnh vực càng lâu năm và ổn định càng khó cạnh tranh. Hàng triệu người đã ở đó trước ta, và như đã nói, khả năng ta nổi bật trong lĩnh vực này càng thấp thì khả năng đam mê càng thấp.
Nhưng luôn có một giới tuyến mới được tạo ra, nơi mà tất cả những người khác chẳng biết gì, và trong thế giới mới mà con người vẫn còn mù mờ, thì ta là người mù quốc vương.
Giả sử bây giờ là năm 2005, ta là một thiếu niên bắt đầu làm video trên YouTube. Ta có một lượng người xem khiêm tốn, nhưng lượng người xem tăng dần kích thích ta. Đến khi thế giới ‘người trưởng thành’ nhận ra YouTube là một phương tiện lớn với 4 tỷ lượt xem mỗi ngày, thì ta đã trở thành một chuyên gia đầy đam mê trong một nghề thuận lợi.
Không chỉ là ảo tưởng. Trên YouTube có cả một ngọn núi cư dân rất thành công, hầu hết đều bắt đầu bằng cách làm điều gì đó trước mọi người.
Nếu ta có thể nhận biết một lĩnh vực mới đang phát triển nhanh chóng, và học các kỹ năng trong lĩnh vực đó sớm, ta sẽ dễ dàng nổi bật vì thiếu sự cạnh tranh. Và ở đó, đam mê sẽ xuất hiện.
Bước 3: Kết hợp cả với những thứ bình thường
Một điều hạn chế của hệ thống giáo dục là nó hướng tới việc thu hẹp các kỹ năng của ta. Hệ thống giáo dục thường tìm kiếm điều mà bạn giỏi nhất, và ép buộc các học sinh dành nhiều thời gian nhất cho nó.
Điều quan trọng là chúng ta không cần phải là những chuyên gia hàng đầu trong một lĩnh vực nào đó, nhưng có thể trở nên xuất sắc khi kết hợp nhiều lĩnh vực khác nhau.
Giả sử chúng ta là một nghệ sĩ trung bình, với một tính hài hước đáng chú ý. Chúng ta không nên mong đợi quá nhiều từ một bằng cấp mỹ thuật, và không có khóa học nào về ‘hài hước’ để tham gia. Tuy nhiên, chúng ta có thể trở thành một nghệ sĩ hoạt hình hay một nghệ sĩ châm biếm đáng kinh ngạc.
Hoặc giả sử một sinh viên trung bình trong ngành kinh tế, với một chút kỹ năng lập trình và khả năng bán hàng đáng chú ý. Chúng ta sẽ ngạc nhiên khi nhận ra rằng họ rất phù hợp để lãnh đạo người khác, mặc dù người đó có thể giỏi hơn ở từng lĩnh vực cụ thể.
Những người thành công nhất thường không chỉ nhờ vào một kỹ năng đơn lẻ. Đó là sự kết hợp của các kỹ năng, không nhất thiết phải là những kỹ năng đặc biệt, nhưng họ đã biến sự kết hợp đó trở nên đặc biệt. Steve Jobs không phải là một kỹ sư, cũng không phải là một nhân viên bán hàng, nhà thiết kế hoặc doanh nhân giỏi nhất trên thế giới. Nhưng ông là người duy nhất có thể vận dụng tốt mọi lĩnh vực này, và kết hợp chúng lại với nhau để tạo ra một điều gì đó vượt trội hơn.
Điều quan trọng là chúng ta không cần phải là những chuyên gia hàng đầu trong một lĩnh vực nào đó, nhưng có thể trở nên xuất sắc khi kết hợp nhiều lĩnh vực khác nhau.
Tại sao niềm đam mê lại quan trọng?
Niềm đam mê rất hấp dẫn, bởi vì, theo bản chất, niềm đam mê bắt nguồn từ niềm tin rằng chúng ta đặc biệt giỏi ở một lĩnh vực nào đó. Nói cách khác, niềm đam mê là một cách nói rất nghiêm túc rằng: “Tôi là tuyệt vời!”
Niềm đam mê sẽ thuyết phục mọi người theo chúng ta. Nó sẽ thuyết phục mọi người tin tưởng vào chúng ta. Nhưng điều quan trọng nhất, niềm đam mê sẽ thuyết phục chính bản thân chúng ta. Đó là một cảm xúc đặc biệt, khiến chúng ta phát điên và làm việc hăng say nhưng trâu, bởi vì tâm trí của chúng ta tin rằng niềm đam mê có thể làm thay đổi thế giới. Tương tự như tình yêu, niềm đam mê là một cảm giác xứng đáng để theo đuổi.
Điều mà chúng ta đam mê là điều rất quan trọng, không thể bỏ qua cho số phận. Nếu chưa tìm thấy niềm đam mê của mình, hãy tạo ra những điều mới, dẫn dắt các xu hướng mới, và kết hợp các kỹ năng mới.
Quan trọng nhất, đừng bao giờ dừng lại trong việc tìm kiếm!
